Danıştay Onuncu Dairesi’nin 2024/6575 E. ve 2025/1374 K. sayılı kararı (“Karar”), 14 Haziran 2025 tarihli ve 32926 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Karar, bir tüketicinin, alışveriş yaptığı markette ürün etiketinde yer alan fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması nedeniyle yaptığı başvuru üzerine, Ticaret İl Müdürlüğü tarafından ilgili işletmeye uygulanan idari para cezasına karşı açılan davada verilmiştir. Söz konusu uyuşmazlık, hem Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında fiyat etiketi düzenine ilişkin hükümler hem de Kabahatler Kanunu’nun idari para cezalarının güncellenmesi ile ilgili kuralları bakımından dikkat çekici değerlendirmeler içermektedir.
Tüketici, reyon etiketi üzerinde yer alan fiyat ile kasadaki fiyat arasında fark bulunduğunu tespit etmiş ve şikâyette bulunmuştur. Denetim sonucunda Ticaret İl Müdürlüğü tarafından, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 54. maddesine aykırı işlem yapıldığı gerekçesiyle idari para cezası uygulanmıştır. Ancak söz konusu cezanın hesaplanmasında, o yıla ait yeniden değerleme oranının dikkate alınıp alınmayacağı konusunda taraflar arasında ihtilaf doğmuştur.
İlk Derece Mahkemesi, idari para cezasını hukuka uygun bularak davayı reddetmiştir. Davacı şirketin temyiz başvurusu üzerine dosya Danıştay tarafından incelenmiştir.
Danıştay, kararında özetle şu değerlendirmelere yer vermiştir:
- Tüketicinin, raf veya etiket fiyatı ile kasadaki fiyat arasında farklılık bulunması hâlinde düşük olan fiyatın uygulanması gerektiği; aksi durumun tüketici mevzuatına aykırılık oluşturacağı ve idari yaptırımı gerektirdiği vurgulanmıştır. Danıştay, bu tür uyuşmazlıklarda tüketici lehine yorum yapılmasının tüketici hukukunun temel ilkeleri arasında yer aldığını belirtmiştir.
- En dikkat çekici değerlendirme ise uygulanan idari para cezasının miktarıyla ilgilidir. Danıştay, Kabahatler Kanunu’nun 17. maddesine atıfla; idari para cezalarının, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere Vergi Usul Kanunu uyarınca ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanması gerektiğine hükmetmiştir.
- Kararda ayrıca, idare tarafından uygulanan cezada ilgili yılın yeniden değerleme oranının dikkate alınmamasının hukuka aykırı olduğu; cezai işlemlerin yalnızca yasal dayanağa değil aynı zamanda güncel mevzuat hükümlerine uygun olarak uygulanması gerektiği ifade edilmiştir.
Danıştay, söz konusu idari para cezasının hesaplanmasında ilgili takvim yılı için ilan edilen yeniden değerleme oranının dikkate alınmamasını hukuka aykırı bularak cezanın iptaline karar vermiştir. Böylece İlk Derece Mahkemesi kararı bozulmuş ve işlem iptal edilmiştir.
Karar, özellikle perakende ve hızlı tüketim ürünleri sektöründe faaliyet gösteren şirketler açısından etiket fiyatı – kasa fiyatı uyumu konusunda daha titiz bir uygulama gerekliliğine işaret etmektedir. Ayrıca, idari para cezalarının hesaplanmasında her yıl açıklanan yeniden değerleme oranlarının dikkate alınmasının yargı denetimine tabi olduğu ve eksik uygulamaların iptal gerekçesi oluşturabileceği açıkça ortaya konmuştur.
Bu kararın, sadece tüketici işlemlerine değil, aynı zamanda Kabahatler Kanunu kapsamında farklı alanlarda uygulanan diğer idari para cezaları açısından da genel geçer bir içtihat niteliğinde olduğu söylenebilir.
Karar tamamına https://www.resmigazete.gov.tr/14.06.2025 adresinden ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Balay, Eryiğit & Erten
