Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM”) 2024/29 E. 2024/226 K. sayılı 25/12/2024 tarihli kararı (“Karar”), 14 Mart 2025 tarihli ve 32841 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Karar ile, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (“HMK”) 326. maddesinin (2) numaralı fıkrasında bulunan, manevi tazminat talebiyle açılan davalarda itiraz konusu kuralın “manevi tazminat davaları” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
İki ayrı İlk Derece Mahkemesi tarafından benzer kanun maddesinin iptaline yönelik başvuru yapılmış ve bu başvurular birlikte incelenmiştir. Başvurularda özetle,
- Tazminat davalarında davacıya hangi tutarda tazminatın ödeneceğini belirleme konusunda hakimin takdir yetkisinin bulunduğu, bu nedenle davanın kısmen kabulüne karar verilmesi durumunda kişilik hakkının ihlal edildiği tespit edilen davacının kural uyarınca yargılama giderlerinin bir bölümünden sorumlu tutulmasının kişinin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkıyla bağdaşmadığı gibi kuralın mülkiyet hakkı ile hak arama özgürlüğünü de ihlal ettiği,
- Manevi tazminatın hesaplanma yönteminin mevcut olmaması nedeniyle manevi tazminat davasının kısmen reddedilmesinde davacıya atfedilebilecek bir kusurun bulunmadığı, kısmen kabulüne karar verilen manevi tazminat davasında davacının vekalet ücreti ödemek zorunda kalmasının hakkaniyet ilkesiyle çeliştiği,
- Ayrıca kuralla hukuk devleti ilkesi ile devletin temel amaç ve görevlerinin yanı sıra özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkının da ihlal edildiği
belirtilerek kuralın manevi tazminat davaları yönünden Anayasa’nın çeşitli maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür. AYM, Anayasa’ya aykırılık sorunu değerlendirmeye alarak özetle;
- Manevi tazminat davasını açan kişiden davanın sonunda tazminat olarak hükmedilecek tutarı öngörebilmesinin beklenemeyeceğini,
- Manevi tazminat tutarının yargılama sürecince dosyaya giren bilgi ve belgelerle belirli hale gelmesine de imkan bulunmayacağını,
- Manevi tazminat miktarının hakimin takdirine göre belirlendiği davalara ilişkin yargılama giderleri bakımından herhangi bir özel düzenlemenin de bulunmadığını
gözeterek HMK Madde 326/2 “Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.” hükmünün “manevi tazminat davaları” yönünden iptal edilmesi gerektiğine karar vermiştir.
HMK Madde 326/2 hükmünün “manevi tazminat davaları” yönünden iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edecek nitelikte görüldüğünden, iptal hükmünün, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak 9 ay sonra yani 14.12.2025 tarihinde yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür.
Karar’ın tamamına https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/03/20250314-7.pdf adresinden ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Balay, Eryiğit & Erten
